در نشست صنعت چاپ وصنایع فرهنگی خلاق و در دانشگاه علم و فرهنگ مطرح شد:
“””برنامه سه تشکل علمی و تخصصی برای توسعه کسب و کار های حوزه صنایع خلاق و معرفی رشته ها و حوزه های جدید به دانشجویان و دانش آموختگان”””
نشست علمی و تخصصی صنعت چاپ و صنایع فرهنگی خلاق با حضور اساتید، پیشکسوتان و فعالان صنعت چاپ در سومین روز از نهمین بزرگداشت ملی هفته چاپ در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی انجمن علمی هنرهای تجسمی ایران، در این نشست دکتر محمد بیطرفان با اشاره به ارتباط صنایع خلاق و فرهنگی با صنعت چاپ گفت: صنعت چاپ بزرگترین صنعت فرهنگی کشور، اثرگذارترین و یکی از مهمترین ابزارهای صنایع فرهنگی و خلاق محسوب می‌شود و علاوه بر حوزه‌هایی مانند گرافیک چاپی، پوستر و رویدادها و ایونت‌ها، بیشترین اثرگذاری صنعت چاپ در حوزه بسته‌بندی است. ما بشدت در این حوزه ضعف و مشکل داریم و این باعث شده تا ما نتوانیم محصولات کشور را با محصولات شکیل و مورد پسند بازارهای بین‌المللی ارائه کنیم.
وی ادامه داد: ما باید بتوانیم این موضوع را تقویت کنیم و با برگزاری دوره‌های آموزشی، سمینارها و .. به این حوزه به خوبی بپردازیم و آن را فعال کنیم. وی افزود: در کشورمان اساتید بسیار خوب و حرفه ای زیادی در این زمینه داریم و باید از ظرفیت آن‌ها بهره ببریم. نکته‌ای که الان به عنوان خلا شناخته می‌شود، این است که صنایع خلاق ما جایگاه خود را پیدا نکرده‌اند. پارک علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی در این زمینه فعالیت‌هایی کرده، اما هنوز گام‌های بسیاری در این مسیر باقی مانده است. امیدواریم تا دولتمردان بیشتر به این حوزه بها دهند چرا که این صنایع می‌توانند ارتباط میان دانشگاه و فرهنگ را توسعه دهند.
بیطرفان تاکید کرد: یکی از دغدغه‌های ما نبود فضای کسب و کار مناسب برای طراحان و فعالان حوزه صنایع فرهنگی و نرم است. ارزش‌آفرینی صنایع خلاق در کشور بی نظیر است و ما کمتر از آن استفاده کرده‌ایم. امیدواریم چنین نشست‌هایی بتواند میان صنعت چاپ و صنایع خلاق، هم‌افزایی ایجاد کنند. ذکر این نکته ضروریست که معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری نیز در این زمینه، مرکزی ایجاد کرده و امیدواریم که این موضوع نیز بتواند مثمر ثمر باشد.
“به عقیده من چاپ ابرصنعت است”
در این نشست تخصصی مهندس رضا رضایی پیشکسوت حوزه چاپ نیز ضمن معرفی خود و بیان سابقه اش در صنعت چاپ گفت: ۵۵ سال است که در حوزه چاپ کشور ایران فعالیت می‌کنم. ما از اولین افرادی بودیم که بسته‌بندی را در ایران شروع کردیم. به عقیده من چاپ ابرصنعت است. اگر صنعت چاپ یک ماه بخوابد، کل صنایع کشور متوقف خواهند شد. این صنعت در همه کشورها جایگاه خودش را دارد و امیدواریم که این اتفاق در کشور ما نیز رخ دهد.
وی با اشاره به علت قرارگرفتن صنعت چاپ در سیستم وزارت ارشاد ادامه داد: این اتفاق به علت چاپ شدن محتوای ضد دولتی در زمان پهلوی بود و به همین دلیل زیرمجموعه وزارت ارشاد قرار گرفت تا نظارت کاملی روی آن اتفاق بیفتد اما بتظر میرسد که امروزه نیازی به این وضعیت نباشد و بصورت صنعت مستقل باید به آن پرداخته شود، چرا که تمام صنایعی که بعد از صنعت چاپ به وجود آمده‌اند، وام‌دار صنعت چاپ هستند.
رضایی اضافه کرد: به نظر من صنعت چاپ با خلقت انسان خلق شد. ردپای انسان‌ها که برای اولین بار روی زمین دیده‌شد و انسان‌های اولیه با استفاده از آن مسیر خود را تشخیص می‌دادند، اولین مثال از صنعت چاپ است. پس از سال‌ها و قرن‌ها چاپ توسعه پیدا کرد و مهر اختراع شد. همه این مراحل طی شد و صنعت چاپ به وضعیت فعلی خود رسید.
وی با اشاره به بی‌توجهی های صورت گرفته به صنعت چاپ خاطرنشان کرد: ما باید صنعت چاپ را به جوانان و دانشجویان خود معرفی کنیم. اگر این کار به درستی انجام شود، نیازهای این صنعت نیز به جامعه علمی کشور ارائه و برطرف خواهد شد.
“صنایع فرهنگی نقطه اتصالی میان خلاقیت و صنعت هستند”
در ادامه ی نشست علمی و تخصصی، آرش نوروزی مدرس دانشگاه های علم و صنعت ایران و فنی و حرفه ای و عضو هیئت مدیره انجمن هنرهای تجسمی ایران،با اشاره به ارتباط میان این حوزه و صنعت چاپ اظهار کرد: اولین مشکل ما در حوزه صنایع خلاق این است که این صنایع با خلاقیت فردی یا سازمانی پیوند خورده اند، اما این خلاقیت در کشور ما ضعف شدیدی دارد. متاسفانه تمام کارهایی که ما در حوزه طراحی انجام می‌دهیم، بعضا کپی و نمونه برداری های غیر حرفه ای هستند.
وی ادامه داد: بحث صنایع خلاق به دهه نود میلادی و کشور استرالیا برمی‌گردد. صنایع خلاق در واقع صنایعی هستند که شامل چندین دسته‌بندی می‌شوند. تبلیغات و بازاریابی، معماری، طراحی مد، طراحی محصول، نشر، فیلمسازی، خدمات کامپیوتری، کتاب و موسیقی در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. انچه مسلم است اینکه ما در بسته‌بندی صنایع دستی ضعف داریم و صنعت چاپ باید پاسخگوی آن باشد.
آرش نوروزی با اشاره به موضوع صنایع فرهنگی گفت: تاریخچه این موضوع نیز به مکتب فرانکفورت برمی‌گردد. در آن مکتب گفته‌می‌شود که فرهنگ و خلاقیت نمی‌توانند باهم باشند و با هم در تضاد هستند. به عقیده من صنایع فرهنگی نقطه اتصالی میان خلاقیت و صنعت هستند به گونه ای که صنایع فرهنگی مانند یک مربع هستند که اضلاع آن را صنایع خلاق، میراث فرهنگی ، گردشگری و محصولات فرهنگی تشکیل می‌دهند.
وی همچنین با اشاره به چهار مولفه اصلی فرهنگ و خلاقیت در صنعت چاپ اظهار کرد: صنایع خلاق فرهنگی به عنوان سکان‌دار نوآوری و توسعه، اثرات صنایع خلاق در بعد میان‌بخشی، صنایع خلاق و توسعه اقتصادی و آموزش و صنایع خلاق و فرهنگی چهار موردی هستند که در زمینه ارتباط صنعت چاپ با فرهنگ و خلاقیت قابل توجه و مهم هستند.
“سه تشکل مطرح حوزه چاپ می توانند رویدادهای این حوزه را مدیریت کنند”
دکتر زهرا حسین نژاد عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ نیز با اشاره به جایگاه ارزشمند صنعت چاپ و عملکرد خوب انجمن علمی فناوری چاپ ایران اظهار کرد: برای اولین بار تجمیع سه تشکل علمی بزرگ کشور در راستای هفته چاپ، نوید بخش این مساله است که انجمن علمی هنر های تجسمی ایران و انجمن علمی پژوهشهای هنری ایران و انجمن علمی فناوری های چاپ ایران سه تشکل علمی بزرگ هستند که می توانند برای حوزه چاپ کشور برنامه ریزی، سیاست گذاری نمایند.
وی افزود: هفته چاپ فرصتی است که همه ما به عنوان فعالان این حوزه دور یکدیگر جمع شویم و مشکلات این حوزه را بررسی و آسیب شناسی کنیم و امیدواریم این جلسات بتواند در حل چالش‌های این حوزه موثر باشد. وی افزود: انجمن علمی هنرهای تجسمی ایران نیز مفتخر است که سال‌ها با گرید A در زمینه هنرهای تجسمی کشور فعالیت کرده و پیشقدم بوده است و خوشحالم که پس از مدتها تعامل بسیار خوبی میان سایر انجمن‌های این حوزه صورت گرفته است .
وی ادامه داد: در صحبت‌های تمام فعالان این حوزه دغدغه های زیادی نسبت به صنعت چاپ کشور حس می‌شود و این بسیار امیدبخش است. اگر فعالان این حوزه نیز صنعت چاپ را رها کننند، دیگر در بازار صنعت چاپ ما جایی برای تحصیلکردگان این حوزه وجود نخواهد داشت. ما باید کاری کنیم که جامعه پر از فارغ‌التحصیلان دغدغه‌مند حوزه چاپ باشد. این حمایت‌ها و برنامه ریزی ها سبب می شوند تا چرخ صنعت چاپ کشور بچرخد.
حسین‌نژاد با اشاره به جایگاه صنایع فرهنگی در صنعت چاپ گفت: صنایع خلاق آن دسته از صنایعی هستند که از خلاقیت و نوآوری و ایده‌پردازی نشأت می‌گیرند. صنعت چاپ نیز که با خلاقیت و نوآوری پیوند خورده است، وجوه اشتراک زیادی با این صنایع دارد و این نکته، اهمیت غیرقابل انکار این صنایع در صنعت چاپ را نشان می‌دهد.
عضو هیات علمی گروه ارتباط تصویری دانشگاه علم و فرهنگ با اشاره به خلاصه‌ای از وضعیت موجود نشر به عنوان شاخه مورد بحث صنایع خلاق فرهنگی گفت: انعطاف پذیری و اشتغال برای افراد جوان ، عوامل تسریع کننده نوآوری و عنصر کلیدی در رقابت جهانی و قدرت نرم، از مزیت های این صنعت به عنوان صنایع خلاق است.
وی افزود: امروز صنعت چاپ در کنار سایر شاخه‌ها در سرتاسر جهان نقش مهمی در اقتصاد یافته است و از عوامل تاثیر گذار بر رشد و توسعه اقتصادی به شمار می‌آید. در چهارچوب مباحث اقتصادی در حوزه صنعت چاپ و هنر، رویکردها و نظریه‌های مختلفی وجود دارد که هر یک از دیدگاهی خاص به مقوله اقتصاد هنر می پردازد.
وی در تعریف صنایع خلاق نیز گفت: صنایع خلاق به عنوان یک نظریه و رویکرد به اقتصاد هنر از جمله مهمترین رویکردهایی است که امروزه به بخشی از برنامه توسعه بسیاری از کشورها تبدیل شده است.در تعریفی کلی صنایع خلاق آن دسته از صنایعی هستند که در آن خلاقیت و ایده پردازی ماده اصلی خلق کالاهای اقتصادی به شمار می‌آید و از این جهت صنعت چاپ در کنار شاخه‌های هنری نیز نقش اصلی را در این صنایع به عهده دارد.
دکتر زهرا حسین نژاد در بخش دیگری از سخنانش افزود: از دوره چاپ سنگی تا دوره چاپ دیجیتال امروزی، باید صنعت کهنسال و با قدمت چاپ را از جمله موثر و مستمرترین صنایعی در زمینه فرهنگ دانست که توانسته دین خود را به فرهنگ جهان ادا نماید و هنوز هم می‌تواند به اثرگذاری خود ادامه دهد در زمینه نشر نیز با توجه به ظهور نشریات و نوشته‌های مجازی، نمی‌توان از نیاز فرهنگ به نشریات کتاب و نوشته‌های کاغذی چشم پوشی نمود.
“هر کاری که انسان بخواهد انجام دهد وابسته به چاپ است”
در ادامه نیز علیقلی حسنی، مدیرعامل کارتن‌سازی میهن با اشاره به گستره وسیع صنعت چاپ گفت: پرسنل یا اپراتوری که علاقمند به چاپ‌های قدیمی باشد امروزه دیگر حرفی برای گفتن ندارد. ما ۴۲۰۰ واحد کارتن‌سازی در کشور داریم که ۲۰۵ تا از آن‌ها واحدهای بزرگی هستند. این نشان می‌دهد که صنعت چاپ کشور ما با قدمت ۲۰۰ ساله رشد و پیشرفت زیادی کرده‌است. چاپ انتقال علم و فرهنگ را در کشور ممکن کرده‌است.
وی ادامه داد: امروزه هر کاری که انسان بخواهد انجام دهد، وابسته به چاپ است. به طور خاص در حوزه کارتن‌سازی نیز همین موضوع صادق است. با توجه به پیشرفت زیادی که صنعت چاپ کرده‌است، خواسته‌های متقاضیان نیز بیشتر شده‌است و مطالبه بیشتری وجود دارد. این موضوع نشان می‌دهد که باید ارتباط میان صنعت چاپ و دانشگاه‌ها و جوامع علمی بیشتر شود.
“تولید خلاقانه به تولید ثروت منجر می شود”
همچنین علی طاهریان، از تولیدکنندگان لوازم التحریر، مدیر انتشارات چشم انداز و از فعالان حوزه چاپ با اشاره به اهمیتی که مردم به صنعت چاپ و تولیدات آن می‌دهند، گفت: آنچه مسلم است اینکه در موضوع چاپ، باید کار خلاقانه انجام شود. متاسفانه تلاش‌هایی که ما نیز در این زمینه انجام دادیم، اغلب با بی‌توجهی و بی‌مهری روبه‌رو شده و ایده‌های خلاقانه نادیده گرفته شده اند، در حالی که ایده‌های خلاقانه در کشور جواب می‌دهند. تنها خواسته ما در حوزه چاپ این است که مشکلی برای خلق ایده های بکر و بومی ایجاد نشود و در صورت امکان حمایت‌های مناسب نیز انجام شود. اگر محصولی به صورت خلاقانه تولید نشود، موفق نخواهد بود، مگر اینکه همه به صورت همسو و هماهنگ این محصول را به فروش برسانند. اگر می‌خواهیم قهرمانان ملی و نمادهای کشور را در محصولات خود ارائه کنیم، باید این کار را بصورت خلاقانه انجام دهیم. کار خلاقانه اگر منجر به تولید ثروت نشود، فایده‌ای نخواهد داشت.
“دستگاه ها در حوزه چاپ صنایع خلاق با وظایف خود آشنا نیستند”
دکتر فؤاد نجم الدین، مدیرگروه ارتباط تصویری و عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ نیز با اشاره به اینکه انجمن علمی فناوری چاپ باید بتواند وظایف دستگاه ها را در این زمینه تعریف کند گفت: دستگاه ها در حوزه صنایع خلاق با وظایف خود آشنا نیستند و این مسئولیت می تواند با محوریت انجمن ها و تشکل ها از جمله انجمن علمی فناوری چاپ تعریف شود.
معاون نوآوری بنیاد توسعه کسب و کار دانشگاه علم و فرهنگ افزود: نزدیک شدن صنعت به چاپ، موجب رونق صنایع خلاق و ارزش آفرین می شود، مثل آنچه در صنعت سرامیک شاهد آن هستیم، حتی این موضوع در سایر بخش ها نیز مصداق دارد و می تواند موجب تحرک سایر بخش ها نیز بشود.
در ادامه نشست، همچنین مریم محمدی موید ، محقق و پژوهشگر هنر و عضو انجمن علمی هنرهای تجسمی ایران، خاطرنشان کرد: علاقه ای که به صنعت چاپ در اکثر نسل من ایجاد شد، از زمان دانش‌آموزی بوده و با علاقه به این که در مقطع دانشگاهی نیز چاپ را ادامه دهدیم، وارد این حوزه شدیم. متاسفانه در سالهای تحصیل ما هیچ طرح آموزشی خاصی برای چاپ در دانشگاه‌ها تعریف نشده بود. من مدتها نیز در چاپخانه‌ها کار می‌کردم و مشکلات زیادی در آن‌ها وجود داشت. وقتی طرح درس استاندارد و کاربردی در حیطه موضوع چاپ در دانشگاه‌ها تعریف شود، مشکلات زیادی در انتقال دانش برطرف خواهند شد. امکانات جدید حوزه چاپ نیز دارند به سرعت وارد این صنعت می‌شوند و ما باید خود را با آن‌ها سازگار کنیم و در کنار آن نیز چاپ‌های سنتی خود را احیا و حمایت کنیم.
در ادامه ی پرسش و پاسخ های صورت گرفته در نشست مذکور، دکتر علی حاجی کتابی، استاد دانشگاه، بر تعامل انجمن علمی فناوری چاپ ایران با دانشگاه، صنعت و پارک علم و فناوری علوم و فناوری های نرم تاکید کرد.
در این نشست سه ساعته همچنین علیرضا عظیمیان از هنرستان امام صادق، رضوانه طاهرخانی محقق و پژوهشگر حوزه هنر و فرزانه ارج عضو انجمن علمی هنرهای تجسمی ایران، به بیان دیدگاه های خود در زمینه صنعت چاپ و ارتباط آن با صنایع خلاق پرداختند.
